Deprem her yaştan insan için travmatik bir olaydır. Ama 10 yaş altı çocuklar için durum biraz daha farklıdır, çünkü olaya anlam veremez, şekillendiremez ve böylelikle şiddetli bir travma geçirme riski yüksek olur. Soyut düşünemeyen bu yaşlardaki çocuklar için depremin nasıl meydana geldiğini anlamak zordur. Zihinlerinde işleyemedikleri bu olay ürkütücü olurken, kaygı unsuru da olur. Kaygı yaşayan çocuklarda yoğun endişe, güvensizlik ve korku hasıl olur. Rüyalarında korkarak uyanmaları, yalnız kalmaktan korkmaları, içe kapanmaları… gibi birçok ruhsal sorunların yanı sıra sebepsiz karın ağrıları, düzensiz uyku, mide bulantısı…gibi fiziksel sorunlar da görülebilir.
Deprem gibi doğal afetleri anlayabilmeleri için çocukların zihinlerinde oluşan bu belirsizliğin belirli duruma getirilmesi çok önemlidir. Çocuğun yaşına ve gelişimine uygun şekilde anlatılması, bu doğa olayını anlamasını kolaylaştıracak, korku ve kaygılarla başa çıkmasını sağlayacaktır. Bu konuda en önemli görev siz anne babalara düşmektedir.
Peki deprem gerçeğini çocuğunuzla nasıl konuşmalı ve nelere dikkat etmelisiniz?
Çocuğunuzla deprem hakkında konuşurken sizin duygu durumunuz ve çocuğunuza yaklaşımınız çok önemlidir. Eğer siz kaygı yaşıyorsanız çocuğunuza bunu hissettirmemeniz gerekir. Özellikle deprem anında sakin olmanız, onun travma yaşamamasında çok etkili olacaktır. Çünkü çocuklar bir olay anında etrafındaki insanların tepkilerinden hemen etkilenirler. Olay anında şahit olacağı kaygı, panik, heyecan ve korku içeren konuşmaların yanı sıra tv haberleri, felaket söylemleri çocuğun psikolojisini olumsuz yönde etkiler.
Duygusal durumuna dikkat ederek çocuğunuza doğa olaylarını onun anlayabileceği sadelikte anlatmaya gayret edin. Hatta çocuğunuzun bir oyuncağını kullanıp bir oyun hâline getirerek anlatmanız, anlamasını kolay hale getirecektir.
Çocuğunuza deprem sırasında ve sonrasında neler yapması gerektiğini uygulamalı olarak anlatın. Deprem sırasında nerelere saklanması gerektiğini, nerelerin güvenli olabileceğini, nasıl korunması gerektiğini ve deprem sonrasında ne yapacağını bildiğinden emin olana kadar bu konuyu sıkmadan gündemde tutun.
Çocuğunuzla birlikte deprem çantası hazırlayarak kafasındaki belirsizliği azaltın ki güven duygusu gelişsin.
Deprem ile ilgili duygu ve düşüncelerinizi çocuğun yanında vahim bir şekilde dile getirmeyin ama ölçülü duygusal paylaşımların, çocuğun ve ailenin kaygılarını azaltmak için en faydalı yollardan biri olduğunu da unutmayın.
Çocuğunuza doğa olaylarının insana zarar vermediğini, insanın doğaya uygun davranmadığı için zarar gördüğünü anlatarak algısını bu yönde geliştirin.